مشاكل االدارات المحلية في العراق وامكانات التعاون المشترك مع تركيا

Transkript

1 TUTANAKLARI No: 13, Mayıs 2011 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI KONFERANSI CONFERENCE ON PROBLEMS OF LOCAL ADMINISTRATIONS IN IRAQ AND COOPERATION POSSIBILITES WITH TURKEY مشاكل االدارات المحلية في العراق وامكانات التعاون المشترك مع تركيا ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

2 TUTANAKLARI

3 ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ Tarihçe Türkiye de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi () kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. Ortadoğu ya Bakış Ortadoğu nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu daki sorunların kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının ortak menfaatidir. Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ın Çalışmaları, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ; bölgesel gelişmeleri ve trendleri titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir., web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye de konuk edilmesini kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamaktadır.

4 TUTANAKLARI, No: 13 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI KONFERANSI CONFERENCE ON PROBLEMS OF LOCAL ADMINISTRATIONS IN IRAQ AND COOPERATION POSSIBILITES WITH TURKEY مشاكل االدارات المحلية في العراق وامكانات التعاون المشترك مع تركيا 18 Mayıs 2011 Rixos Otel, Ankara

5 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI KONFERANSI Konuşmacılar: Dr. Turhan MÜFTÜ Irak Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı Salah ABDÜLREZZAK Bağdat Valisi Salim Hüseyin ALVAN Divaniye Valisi

6 Iraklı heyet, ülkelerindeki altyapı çalışmaları ve idari sistemdeki sorunlar hakkında değerli bilgiler verdi. Resimde (soldan sağa) Bağdat Valisi Salah ABDÜLREZZAK, Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı Turan MÜFTÜ, Başkanı Hasan KANBOLAT ve Divaniye Valisi Salim Hüseyin ALVAN görülüyor. Hasan KANBOLAT ( Başkanı): Sayın konuklar hepiniz hoş geldiniz. Bugün Ankara da önemli misafirlerimizi ağırlıyoruz. Irak Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanımız Dr. Turan Müftü, Bağdat Valisi Salah Abdülrezzak ve Divaniye Valisi Salim Hüseyin Alvan, konuklarımıza hoş geldiniz diyorum. Yaklaşık bir saat sürecek toplantımızın konusu Irak ta Yerel Yönetimlerin Sorunları ve Türkiye ile İşbirliği Olanakları ten sonra Irak ta vilayetlerin önemi artmıştır. Özellikle 2005 ten sonra vilayetlerin hem güvenlik hem ekonomik hem de siyasi öneminin arttığı bir Irak la karşı karşıyayız. Türkiye olarak her zaman Irak ın yanında olmayı bildik. İşbirliğimizi geliştiriyoruz. Ve Irak ın bütünlüğü içerisinde vilayetlerle kurulacak işbirliklerine de önem veriyoruz. Ben sözü fazla uzatmadan Sayın Bakanımıza vermek istiyorum. Hepinize geldiğiniz için teşekkür ederim. Turan MÜFTÜ (Irak Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı): Teşekkür ederim. Hasan Bey in de söylediği gibi 2003 ten önceki yerel yönetimlerle şimdiki yerel yönetimler çok farklı ten önce Irak ta kuvvetli bir merkezi hükümet vardı. Tüm illerin valilere bağlantıları çok kuvvetliydi ten beri Irak Anayasası na dayanarak yeni bir sistem kuruldu. Bu sistemde yerel yönetimlere ağırlık verildi. Irak ın kuzeyindeki yerel yönetim ayrı, kalan 15 vilayetin yerel yönetimi ayrı hale geldi. Yerel yönetimlerin yeni çıkarılan 21 Numaralı kanununa dayanarak, adalet ve tahakküm yetkisi, yüksek eğitim yetkisi ve ordu yetkisi dışında her şeye yetkileri vardır. Bu yeni sistem bazı sorunlar yarattı yılına kadar merkezi hükümetin baktığı işlere artık valiler bakmaya başladı. Yeni sisteme uyum sağlayıncaya kadar yapılan bazı işler başarısız oldu. Bizler yerel yönetim- TUTANAK No: 2, Mayıs

7 TUTANAKLARI bu fıkra kaldırıldı. Türkiye ile işbirliği konusuna gelince; Kerbela, Divaniye, Meysan illeri Türkiye deki bazı illerle kardeşlik kurdular. Ayrıca Bağdat Valimizin İstanbul la kardeş vilayet olmak gibi bir projesi var. Bu çerçevede bir anlaşma imzalanır ve yardımlaşmalar başlar. Benim söyleyeceklerim bu kadar. Sorularınız olursa devam ederim. Teşekkürler. Salah ABDÜLREZZAK (Bağdat Valisi): Bismillahirrahmanirrahim. Bağdat Valisi Salah ABDÜLREZZAK, Irak ta yerel yönetimlere daha fazla yetki devredilmesi gerektiğini söyledi. lerle ilgili olan 21 Numaralı Kanunu tekrar gözden geçirmeye başladık. Bazı değişiklikler yaparak yeni bir kanun hazırladık. Hazırladığımız bu yeni kanunda yerel yönetimlerin yetkileri arttı. Merkez hükümetin ve yerel yönetimlerin iç içe geçen yetkilerini birbirinde ayırdık. Umuyoruz ki bu yeni kanun uygulamaya girer. Bizim istediğimiz federasyon değil, idari yerel yönetimlerdir. Son zamanlarda Basra da, Salahattin de, Tikrit te federasyon istenildiğine dair bazı sesler çıkmaya başladı. Benim şahsi görüşüm, kuvvetli bir merkezi hükümete bağlı idari yerel yönetimlerin olmasıdır. Federasyonlar idari ve siyasi olarak yönetimi ifade eder ve bu Irak için uygun değildir. Biz sadece idari ayrılıktan bahsediyoruz. Federasyonu isteyen vilayetlerin sayısı artar mı bilemiyorum. Yeni vilayetlerin oluşması da artık zor. Eskiden yürürlükte olan kanun sayesinde Salahattin ve Duhok vilayet olmuştu de kanundaki Öncelikle a bu konferansı düzenlediği için teşekkür etmek istiyorum. Biz bu konferansta Irak ta yaşadığımız yeni deneyimi dile getirmek istiyoruz ve 2009 yıllarında Irak ta bazı illerde konseyler oluşturuldu. Fakat ilçelerde ve kasabalarda bu konseyler henüz oluşturulamadı yılında çıkarılan 21 Numaralı kanunla il meclislerinin, yerel yönetimlerin, valilerin ve kaymakamların yetkileri belirlenmiştir. Irak Anayasası nda il bazında en yetkili makam valiliktir. Yine aynı kanunda bu vurgulanmaktadır. Fakat uygulamada tecrübe azlığı nedeni ile büyük sorunlar yaşanmaktadır. Valilere verilen yetkilere değinecek olursak, idari yetkiler; örneğin genel müdürlerin atanması, mali yetkiler; mali bütçenin oluşturulması ve yasal yetkiler; kanunların illerde uygulanması. Valiler anayasayla çelişki yaratmadığı sürece vilayet düzendeki konseyin kararlarını da uygulayabilirler. İldeki tüm devlet dairelerinin yönetimi valilere aittir. Sadece ordu, mahkeme ve yüksek öğretim merkeze bağlıdır. Bu kuruluşlar valilerin yetkilerinin dışındadır. Örneğin ben Türkiye ye gelmeden üç gün önce Bağdat ta kurulacak 6

8 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI Divaniye Valisi Salim Hüseyin ALVAN, Irak ta valilerin yetki kullanımı konusunda karşılaştıkları sıkıntılar için çözüm beklediklerini anlattı olan teknolojik üniversite için üç kurumun açılışını yaptım. Tüm finansal desteği biz verdik. Amacımız eğitime destek olmak. Ayrıca tüm dairelerin denetimini biz yapmaktayız. Herhangi bir yolsuzluk, eksiklik ya da işlerin yavaş yapılması durumda sorumluluk valilere aittir. Bu yetkilerin birçoğu uygulanabilir durumda değildir. Çünkü merkezi hükümetle iç içe geçmiş yetkiler vardır. Birçok bakanlık yerel hükümetlerin kendi işlerine karışmasını reddetmektedir. Halbuki Anayasa valilere bu yetkiyi vermiştir. Aynı zamanda kanundaki bazı maddeler uygulanmamaktadır. Örneğin 21 Numaralı Kanun valilikler için mali kaynaklardan bahsetmektedir. İl bazında toplanan vergilerin valilik hesabına yatırılması gerekmektedir. Fakat Maliye Bakanlığı bu maddeyi şimdiye kadar uygulamamıştır. Tüm harç ve vergiler Maliye Bakanlığı na gönderilmektedir. Bu nedenle valilikler elde edilen büyük kaynaklardan yoksun kalmaktadır. Bu kaynakların merkezi hükümet tarafından değil, valilikler tarafından kullanılması daha doğrudur. Bu sayede valilikler halka daha fazla hizmet verebilirler. Aynı zamanda arazi tahsis sorunu da mevcuttur. Bu yetki de hali hazırda bakanlıkların elindedir. Yatırım ve iskan projelerin tamamı engellenmektedir. Çünkü bizim bu projeler için merkezi hükümetin onayına ihtiyacımız vardır. İlgili Bakanlıktan izin almamız çalışmalarımızı geciktirmektedir. Devlet projelerle ve hizmet sunumlarıyla ilgili olan bütçesi Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi hariç olmak üzere 15 il için yüzde 15 olarak dağıtılmaktadır. Ve bakanlıklar bu payın yüzde 85 ini almaktadır. Halbuki halk ve basın valiliklerin projelerinin yürürlüğe girmesini istemektedir. Fakat bizim elimizde sadece bütçenin yüzde 15 i var. İnsanlar iletişimi valilerle kurabiliyorlar ve valilere baskı yapıyorlar. Bakanlıklarla bağlantıya geçemiyorlar. Onlara en yakın kişi valiler. Bu nedenle tüm sorunlarını bizim çözmemizi bekliyorlar. Örneğin elektrik meselesi yerel yönetimlerin değil, ilgili bakanlığın yetkisi kapsamındadır. Ya da insanlara verilmiş olan gıda kartları. Bu kartlarda bizim değil, ilgili bakanlığın sorumluluğundadır. Ancak elektrikle ilgili bir sorun olduğunda ya da gıda kartları geciktiğinde insanlar valiliklere gelmektedir. Gecikmenin sebebi biz olmamamıza rağmen hesabı bizden sormaktadırlar. Sonuç olarak biz Bağdat ta tüm hükümet kuruluşları ile iç içe çalışmaktayız. Okullar, hastaneler yapmaktayız. Kanalizasyon işlerini, sulama işlerini, yolları, modern konut projeleri yapımlarını biz üstlenmiş durumdayız. Halbuki bunlar bizim sorumluluğumuzda olan işler değildir. Biz insan- 7

9 TUTANAKLARI Irak Bakanlar Kurulu nun en parlak isimlerinden biri olan Devlet Bakanı Turan Müftü, proje üretme ve uygulama konusundaki başarısıyla tanınıyor. ların zorluklarını gördüğümüz zaman ilgili bakanlıkların bu sorunlarla alakadar olmasını, bize kaynak vermesini bekleyemiyoruz. Bu nedenle Sayın Bakanın da değindiği gibi, yerel yönetimlere daha fazla yetki veren yeni düzenlemeye ilişkin görüşmelerimiz devam etmektedir. Ancak yeni düzenlemelerle birçok konuyu çözüp çelişkileri ortadan kaldırabiliriz. Ümit ediyoruz ki yıllar geçtikçe deneyimlerimiz sayesinde ülkemizi daha iyi yönetebiliriz. Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim. Salim Hüseyin ALVAN (Divaniye Valisi): Bismillahirrahmanirrahim. Ben de a bize bu fırsatı verdiği için teşekkür ediyorum. Değerli kardeşim Bağdat Valisi nin dile getirdiklerine çok fazla ekleyecek bir şey yok. Fakat ben az da olsa Anayasadan bahsetmek istiyorum. Ve ben de yerel yönetimlerin karşı karşıya kaldığı bazı sorunları dile getireceğim yılına ait olan Anayasa da bir demet yasa kuralı vardır. Parlamentonun geçmiş döneminde belki de hali hazırdaki parlamentoda gerekli olan bazı yasaların çıkarılması sağlanamadı. Peki, eski yasalardaki yetkiler nelerdi? Daha önceki dönemlerde vali tüm bakanlıkların müsteşarı konumundaydı. Şimdi ise valiler belli bir oranda bağımsızlığa sahiptir. Valiler artık il konseyine ve direkt olarak başbakana bağlıdır. Şimdiye kadar ilgili bakanlıklar yetkileri kendi ellerinde tutmakta ve valilere rollerini üstlenebilmeleri için gerekli fırsatları vermemektedirler. Bu da önümüzdeki en büyük engeldir. Valilerin yardımcıları ve danışmanları 8

10 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI Ercüment Aksoy (DEİK Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı): DEİK Türkiye-Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy vardır. Yürütme organı il konseyine bağlıdır. Ve valilerin vereceği direktiflerle çalışmalarını sürdürmektedirler. Vali esasında il bazındaki yürütmenin başıdır. Fakat valilerin almış olduğu kararlar ve vermiş olduğu emirler bazen bakanlıkların karaları ve emirleri ile karşı karşıya gelmektedir. Ben Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül e, İçişleri Bakanı na, Sayın Ankara Valisi ne ve bizi ağırlayan tüm yetkililer teşekkür etmek istiyorum. Beni dinlediğiniz için teşekkürler. Hasan KANBOLAT: Sayın Bakanımıza ve Valilerimize teşekkür ederiz. Arzu ederseniz sorulara geçelim. Buyurun. Sayın Bakanım, Sayın Valiler Ankara ya geldiğiniz için teşekkür ederiz ten sonra Valilerimizin yetkilerinin arttırıldığını görüyorum. Bu bağlamda birkaç sorum olacak. Örneğin Bağdat vilayeti içinde yabancı bir sermaye olarak yatırım yapmaya karar verdiğimde sayın valimizden ve konseyden izin almak zorundayım. Sizin vereceğiniz lisans ve izin Bağdat taki Bakanlar Kurulu kararı ile bozulabilir mi? Yoksa anlaşıldığı üzere diyelim ki on senelik bir kontrat yapıldı ise bu kontrat on sene geçerli olur mu? İkincisi her vilayette bazı bakanlıkların müdürlükleri var. Örnek olarak Sağlık Bakanlığı nın gerek Bağdat ta gerekse Divaniye de müdürlükleri var. O bölgenin Sağlık Müdürü nü atama yetkisi valililerimizde midir? Yoksa Sağlık Bakanlığı nda mıdır? Diğer bir konu; Bağdat Valimiz bütçeden cüzi bir rakam elde edildiğini söyledi. Bunun dışında vilayetlerin gelirleri nelerdir? Vergi toplayamıyorsanız, elektrik paralarını alamıyorsanız nasıl iş yapabiliyorsunuz? Ben Bağdat ta bütçenin yetmediğinin farkındayım. Maalesef pek çok belediye hizmeti aksıyor. Bunların düzeltilmesi gerekliliğine inanıyoruz. Biz Türk firmaları olarak sizlerin yanındayız. Ama bir iş adamı gözüyle şunu görüyorum; belirli cesur kararları bırakın vilayetleri bakanlar kurulu bile alamıyor. Teşekkür ederim. Salah ABDÜLREZZAK (Bağdat Valisi): Bu sorularınız için teşekkür ediyorum. 13 sayılı yatırım yasası uygulanmaktadır. Bunlara ek olarak bazı talimatlar da çıkarıldı. Bunlarda yatı- 9

11 TUTANAKLARI rımcıya arsanın tahsis edilmesi işlerini kolaylaştırdı. Irak ta hali hazırda yüzlerce Türk şirketi mevcuttur. Biz yatırımcılara yardımcı olabilmek için büyük çabalar harcıyoruz. Yasaya göre karlarınızı transfer edebilirsiniz, araçlarınızı vergisiz getirebilirsiniz, yabancı işçileri çalıştırabilirisiniz. Yatırımcılara satış için herhangi bir fiyat belirlemiyoruz. Eğer bir iskan projesi ise bu toprak temlik edilir ve satılır. Ama ticari ya da turistik projelerin süreleri çok daha uzundur. Bu nedenle bizleri bağımlı kılan sözleşmenin iptal yetkisine sahip değiliz. Değerli yatırımcılarımız şundan emin olsunlar yasalar haklarını koruyor. Diğer soruya gelince, Bağdat ta üç tane genel müdürlük var. Bunların ataması direkt valiler tarafından yapılıyor. Daha sonra bu atamayı vilayet konseyi onaylıyor. Ve ilgili bakanlığa atama kararları ile ilgili yazı yazılıyor. Bakanlık bu kararı uygulamayla yükümlüdür. Aksi halde biz mahkemeye başvurabiliriz. Fakat genel müdürlükten daha düşük olana makamların atamasını genel müdür yapıyor. Gelirlere gelince, sizinle aynı görüşteyim. Bizim hiçbir gelirimiz yok. Valilere ait olan kiraları bile Maliye Bakanlığı na veriyoruz. Daha sonrada resmen onlardan dileniyoruz. Yani işleyip tersine oluyor. Bir örnek vermek istiyorum. Trafik Daireleri geçen sene Maliye Bakanlığı na 8 milyar Irak dinarı vergi ödedi. Tapu Daireleri her satın almada 125 milyar Irak dinarı ödedi. Tüm bunlara rağmen bu dairelerde memurların oturabileceği sandalye ve masa yok. Çünkü gelirlerin tamamı Maliye Bakanlığı na verilmekte ama hiçbir kısmı ilgili dairelere geri gelmemektedir. Bu nedenle tüm harç, vergi ve kiraların valiliklere verilmesini istiyoruz. Sadece harç ve vergileri biz alırsak bile merkezi hükümete hiç ihtiyacımız kalmaz. Hatta bu durumda bütçeden yüzde 15 pay bile istemeyiz. Teşekkür ederim. Oytun ORHAN (): Benim sorum Sayın Bakan a olacak. Irak ta yeni vilayetlerin kurulması yönünde bazı öneriler var. Bu vilayetlerin belirlenmesi noktasında hangi kriterlerin göz önüne alınacağını düşünüyorsunuz? 10

12 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI Turan MÜFTÜ (Irak Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı): Katılımcı: Az önce söylediğim gibi 2008 yılına kadar kanunda böyle bir madde vardı. Bu madde 1969 yılında çıkarılmıştı yılından önce eğer valiler anlaşmaya varır ve Cumhurbaşkanı onaylarsa yeni iller kurulabilirdi. Tek bir kriter vardı, nüfusu i geçen ilçeler il olabiliyordu. Salahattin, Duhok ve Kerbela böyle il oldu yılında 21 Numaralı Kanun İller Kanunu yürürlüğe girdi. O maddede yeni iller kurulması fıkrası yoktu. Bu kanuna dayanarak bundan sonra Irak ta yeni vilayet kurulamaz. Şu an Irak ta toplam 18 vilayet var. 3 tanesi Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi nde, 15 tanesi mahalli idarelerde. Yeni bir vilayet yapmak için kanunu tekrar eski düzenlemek gerekir. Şartlar değişmelidir. Çünkü nüfus kabul edilirse Irak ta il olur. Nüfus şartı e çıkarılabilir. Eğer kanun geçerse Irak ta 5 yeni il olur. Teşekkürler. Selamün Aleyküm. Telafer şu an Irak ın en büyük kazası. Nüfusu civarında. Ama kanun değişmeden ne Telafer ne de başka bir ilçe il olamaz. Biz 21 Numaralı Kanunu yeniden yazdık. Eğer parlamentodan geçerse yalnız Telafer değil, Irak ın her bölgesinde yeni iller doğacaktır. Bilgay DUMAN (): Öncelikle Sayın Bakanıma ve Sayın Valilerime hoş geldiniz demek istiyorum. Irak taki vilayetlerin altyapı sorunları ile ilgili sizden bilgi almak istiyorum. Bilindiği gibi Irak ta bu konuda çok ciddi sorunlar var. Şubat ayından itibaren halkın diğer Ortadoğu ülkelerinde olduğu gibi Irak ta da bu sorunların giderilmesi, daha iyi yaşam şartlarına kavuşulması, refah düzeyinin arttırılması gibi taleplerle gösteriler yapıldığını görüyoruz. Gösteriler halen Bağdat ve Musul gibi bazı vilayetlerde de devam etmekte. Bu gösteriler sonucunda halkın taleplerinin giderilmesi için ne gibi projeleriniz var? Bu projelere ilişkin Türkiye size ne gibi katkılarda bulunabilir? Teşekkür ederim. Telafer ilçesinde yapılan incelemelere ve araştırmalar göre Telafer in il olma şartlarını taşıdığı söylenmektedir. Ancak sizin söylediklerinize göre bu bir hayaldir. Turan MÜFTÜ (Irak Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı): 1997 yılında Telafer in il olması konusunda iki kez öneri verildi. İlki Saddam Hüseyin in el yazısı ile onaylanmamış. İkincisinde ise yine Saddam Hüseyin; Biz ikinci Kerkük istemeyiz yazmış. Salah ABDÜLREZZAK (Bağdat Valisi): Bildiğiniz üzere Irak ta yıkılmış bir alt yapı var. Irak 25 yıl içerisinde 3 büyük savaş yaşadı. Hem çok sayıda insan kaybettik hem de ekonomimiz yıkıldı. Rejim yıkıldıktan sonra terörist eylemler başladı. Bu nedenle geniş kapsamlı bir onarıma ihtiyacımız var. Alt yapı anlamında birçok projemiz mevcut. Bir kısmını tamamladık, bir kısmı henüz başlamadı. Bağdat ta bu ay içerisinde 4 yeni projenin ihalesini ilan ettik. Bu münasebetle Türk 11

13 TUTANAKLARI şirketlerine ihalelere katılmaları için çağrıda bulunuyorum. Bu projeler büyük projelerdir. Modern konut projeleri oluşturmayı amaçlıyoruz. Her projede 1000 konut olacak. Yollarla ilgili, su ve kanalizasyonla ilgili de projelerimiz var. 30 yeni okul inşa etmek istiyoruz. Bunların da ihalelerini ilan edeceğiz. İnternet sayfamızı takip ederseniz ihale duyurularını görebilirsiniz. Tüm Türk firmaları bu ihalelere katılabilirler. Protestocuların isteklerine gelince, Irak demokratik bir ülkedir. Ve insanların gösteri yapma hakkı vardır. Ben bize karşı bile olsa gösteri yapılmasına izin veriyorum. Bunlar demokrasinin parçalarıdır ve aleyhimize bile olsa tahammül etmeliyiz. Fakat bazı istekler bizim yetki a- lanımızın dışındadır. Örneğin bizden elektrik istemektedirler. Devlet uzun yıllardan beri bu sorunla karşı karşıyadır. Bazı projeler vardır, ancak hala uygulanmaya başlanamamıştır. Elektrik üretiminin arttırabilmesi için Alman, Amerikan, Kore şirketleriyle anlaşmalar imzalanmıştır. Ancak çözüm bizim elimizde olan bir şey değildir. Elimizden geldiği kadarıyla istekleri yerine getirmeye çalışıyoruz. Ancak valiliğin elinde olmayan, bakanlığı ilgilendiren sorunların çözümünü biz bulamayız. Biz valilik olarak göstericilerin temsilcileriyle bir araya gelip, anlaştık. 17 milyar Irak dinarını Bağdat ın ilçelerine tahsis etti. Örneğin yolların asfaltlanması, patlak boruların onarılması, çöplerin toplanması gibi işlerde kullanılacak. İnşallah Mayıs ayı içerisinde bu çalışmaları tamamlamış olacağız. Bizim planlarımız gösterilerin yapılmasını beklememektedir. Fakat her şeyi yoluna koymak için süreye ihtiyacımız var. Bir köprünün, elektrik istasyonunun ya da bir okulun yapılmasını birkaç aya sığdıramayız. Elimizden geldiği ölçüde vatandaşlarımızın istediklerini yerine getirmeye çalışıyoruz. Tabi konuşmamda da söylediğim gibi en büyük sorun bütçe sorunudur. Az kaynakla çok hizmet yapmamız beklenmektedir. Bütçenin yüzde 15 i bize verilirken yüzde

14 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI hizmet yapmamız beklenemez. Merkezi hükümetler iller bazındaki projeleri izleme imkanına sahip değildir. Halbuki valiler bu projeleri yakinen takip edebilirler. Bu nedenle gelirlerimiz bizde kalmalı ve biz harcamalıyız. Bu sayede sorunları daha kısa sürede çözme ve vatandaşlarımızın tüm isteklerini yerine getirme imkanına sahip olabiliriz. Teşekkür ederim. Habib HÜRMÜZLÜ (): Öncelikle hepiniz hoş geldiniz. Sorum Sayın Bakanımıza. Bilindiği üzere petro-dolar prjesine karar verildi. Hatta Kerkük vilayetinin il meclisi kararı çıkardı. Kerkük ve Basra gibi petrol üreten illere her bir ilden çıkarılan petrolden bir kısım payın illere tahsis edilmesi meselesi ne zaman çözülecek? Bakanlığınızın bu konuya bir katkısı olacak mı? Teşekkür ederim. Turan MÜFTÜ (Irak Vilayetlerden Sorumlu Devlet Bakanı): Bakanlığımız 2004 yılında Birleşmiş Milletler in imzası ile kurulmuştur. Görevi tüm kanuni işleri anlama ve onlara katkıda bulunmadır. Bazı illerimiz her üçünden de alır. Bazı illerimiz birinden ikisinden alır. Petro-dolar yasası şimdiye kadar talimat olarak mevcuttu. Bu yıl petro-dolar bütçesi dağıtılmasın diye çok baskı yapıldı. Biz bunu kabul etmedik. 7. ayda bir konferans yapılacak. Bu yasanın ilgilendirdiği 9 ilin valileri bir araya gelecek ve bir taslak hazırlanacak. Hazırlanan taslak parlamentoya gönderilecek. Petro-doların sorumluluğu, Maliye Bakanlığına aittir. Yani valinin petro-doları istediği yerde istediği projeye verme yetkisi yok. Bu yasanın bir eksiğidir. Bunu da hazırladığımız taslağa ekleyeceğiz. Bu yetki valilere verilecek. Geçen hafta Kerkük il Meclisi nde onaylandı. Ama diğer vilayetlerde onaylanmadı. İnşallah 7. aydan sonra talimat değil kanun olacak. Teşekkürler. Hasan KANBOLAT: Sayın Bakanımız Turan Müftü ye, Sayın Valimiz Salah Abdülrezzak ve Sayın Valimiz Salim Hüseyin Alvan katılımlarından dolayı teşekkür ederiz. Irak hem komşumuz hem de akrabamız. Bu nedenle tekrar tekrar teşekkür ediyoruz. 13

15 TUTANAKLARI AKADEMİK KADROSU Hasan Kanbolat Başkanı E. Tümg. Armağan Kuloğlu Başdanışmanı Habib Hürmüzlü Danışmanı, Ortadoğu Doç. Dr. Harun Öztürkler Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üni. Doç. Dr. Özlem Tür Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Doç. Dr. Veysel Ayhan Danışmanı, Ortadoğu - Abant İzzet Baysal Üni. Yrd. Doç. Dr. Esra Pakin Albayrakoğlu Danışmanı, Ortadoğu - Namık Kemal Üni. Yrd. Doç. Dr. Mehmet Şahin Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üni. Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üni. Dr. Bayram Sinkaya Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ Dr. Didem Danış Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üni. Dr. İlyas Kamalov Danışmanı, Avrasya Dr. Jale Nur Ece Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Dr. Süreyya Yiğit Danışmanı, Avrasya Ogün Duru Yönetici Editörü Bilgay Duman Uzmanı, Ortadoğu Oytun Orhan Uzmanı, Ortadoğu Sercan Doğan Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Nebahat Tanriverdi Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Selen Tonkuş Kareem Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Uğur Çil Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Nazlı Ayhan Uzman Yardımcısı, Ortadoğu Leyla Melike Koçgündüz Uzman Yardımcısı, Projeler Göknil Erbaş Uzman Yardımcısı, Karadeniz Su Araştırmaları Programı Dr. Tuğba Evrim Maden Danışmanı, Hidropolitik, Su Araştırmaları Programı - Aksaray Üni. Dr. Seyfi Kılıç Danışmanı, Hidropolitik, Su Araştırmaları Programı - Aksaray Üni. Kamil Erdem Güler Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı Çağlayan Arslan Uzman Yardımcısı, Su Araştırmaları Programı DANIŞMA KURULU Dr. İsmet Abdülmecid Irak Danıştayı Eski Başkanı Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Prof. Dr. Hayati Aktaş KTÜ Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Dorayd A. Noori Irak ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Esra Pakin Albayrakoğlu Ortadoğu Danışmanı, Namık Kemal Üniversitesi Hasan Alsancak BP & BTC Türkiye, Enerji Güvenliği Direktörü Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahat Andican Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi U.İ.B. Başkanı Prof. Dr. Mustafa Aydın Kadir Has Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Arslan İstanbul Üniversitesi Doç. Dr. Ersel Aydınlı Bilkent Üniversitesi Fulbright Genel Sekreteri Başar Ay Türkiye Tekstil Sanayii İşveren Sendikası Genel Sekreteri Doç. Dr. Veysel Ayhan Ortadoğu Danışmanı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ODTÜ U.İ.B. Başkanı Itır Bağdadi İzmir Ekonomi Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar KTÜ Deniz Ulaştırma ve İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. İdris Bal Polis Akademisi ve Turgut Özal Üniversitesi Kemal Beyatlı Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı Barbaros Binicioğlu Ortadoğu Danışmanı Prof. Dr. Ali Birinci Türk Tarih Kurumu Başkanı Doç. Dr. Mustafa Budak Başbakanlık Devlet Arşivleri Gen. Md. Yrd. E. Hava Orgeneral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı Doç. Dr. Mitat Çelikpala Kadir Has Üniversitesi U.İ.B. Başkanı Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü Dr. Didem Danış Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi Dr. Jale Nur Ece Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği Prof. Dr. Volkan Ediger İzmir Ekonomi Üniversitesi Prof. Dr. Cezmi Eraslan Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Çağrı Erhan Ankara Üniversitesi, ATAUM Müdürü Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen OrtadDanışmanı, Ahi Evren Üniv. U.İ.B. Başkanı Dr. Amer Hasan Fayyadh Bağdat Üniv. Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı 14

16 IRAK TA YEREL YÖNETİMLERİN SORUNLARI VE TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ OLANAKLARI Osman Göksel BTC ve NABUCCO Koordinatörü Timur Göksel Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi Numan Hazar Emekli Büyükelçi Habib Hürmüzlü Ortadoğu Danışmanı Doç. Dr. Pınar İpek Bilkent Üniversitesi Dr. İlyas Kamalov Avrasya Danışmanı Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent Üniversitesi Selçuk Karaçay Vodafone Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Z. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül Üniversitesi U.İ.B. Arslan Kaya KPMG, Yeminli Mali Müşavir Doç. Dr. Şenol Kantarcı Kırıkkale Üniversitesi Dr. Hicran Kazancı ITC Türkiye Temsilcisi İzzettin Kerküklü Kerkük Vakfı Başkanı Doç. Dr. Mustafa Kibaroğlu Bilkent Üniversitesi E. Tümgeneral Armağan Kuloğlu Başdanışman Prof. Dr. Erol Kurubaş Kırıkkale Üniversitesi U.İ.B. Başkanı Prof. Dr. Mosa Aziz Al-Mosawa Bağdat Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aleksandr Knyazev Rus Slav Üniversitesi (Bişkek) Prof. Dr. Mahir Nakip Ahmet Yesevi Üniversitesi Rektör Vekili Doç. Dr. Tarık Oğuzlu Bilkent Üniversitesi Murat Özçelik Türkiye Cumhuriyeti Bağdat Büyükelçisi Doç. Dr. Harun Öztürkler Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Prof. Dr. Çınar Özen Ankara Üniversitesi S.B. Enstitüsü Müdürü Dr. Bahadır Pehlivantürk TOBB ETÜ Prof. Dr. Suphi Saatçi Kerkük Vakfı Genel Sekreteri Ersan Sarıkaya Türkmeneli TV-Kerkük Haber Ajansı Türkiye Temsilcisi Prof. Dr. Viktor Panin Pyatigorsk Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet Şahin Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üniversitesi Doç. Dr. İbrahim Sirkeci Regent s College, Londra, Birleşik Krallık Bayram Sinkaya Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Mehmet Şüküroğlu Enerji Uzmanı Dr. İrina Svistunova Moskova U.İ. Devlet Üniversitesi Dr. Aleksandr Sotnichenko St. Petersburg Üniversitesi Doç. Dr. Oktay Tanrısever ODTÜ Prof. Dr. Erol Taymaz ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü Rektör Yrd. Prof. Dr. Sabri Tekir İzmir Üniversitesi İ.İ.B.F. Dekanı Dr. Gönül Tol MEI Türkiye Direktörü Doç. Dr. Özlem Tür Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin Gazi Üniversitesi Prof. Dr. Vatanyar Yagya St. Petersburg Şehir Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Üni. Dr. Süreyya Yiğit Avrasya Danışmanı ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU Meliha Benli Altunışık ODTÜ Bülent Aras Dış İşleri Bakanlığı SAM Başkanı Tayyar Arı Uludağ Üniversitesi İlker Aytürk Bilkent Üniversitesi Recep Boztemur ODTÜ Katerina Dalacoura Londra Ekonomi Üniversitesi F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi, ABD Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi Ahmet K. Han İstanbul Üniversitesi Raymond Hinnebusch St. Andrews Üniversitesi, Birleşik Krallık Rosemary Hollis City Üniversitesi, Birleşik Krallık Bahgat Korany Durham Üniversitesi, Birleşik Krallık Peter Mandaville George Mason Üniversitesi, ABD Emma Murphy Durham Üniversitesi, Birleşik Krallık ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık Hasan Kanbolat Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Başkanı Bilkent Üniversitesi U.İ.B. Danışmanı, Ahi Evran Üniv. U.İ.B. Başkanı 15

17 Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA Tel: 0 (312) Fax: 0 (312) orsam@orsam.org.tr